Ludzie

W Rzeczpospolitej (20-21 listopada 2021) bardzo cenny artykuł Jarosława Kociszewskiego, Philipa Earla Steele poświęcony postaci wybitnego rabina białostockiego Samuela Mohylewera - jednego z Ojców syjonizmu, lidera organizacjia Miłośników Syjonu. Mohylewere przez większość życia walczył o powrót Żydów do ziemi Izraela.

https://www.rp.pl/plus-minus/art19115781-rabin-mohylewer-w-drodze-do-wrot-nadziei

Jego wnuk, rabin Józef Mohylewer, też był syjonistą. Z powodu choroby Dziadka, to akurat Józef przemawiał w Bazylei na Pierwszym Kongresie Syjonistycznym (1897). Józef poza tym sam osiedlił się w Ziemi Izrael (zrobił "aliję"). Tak jak aż 20 tys innych Żydów z Białegostoku. 

Ad rem: scheda Samuela Mohylewera ściślej, dobitnie wiąże się z odrestaurowaniem Izraela. I wnuk Józef zapewne miał ten fakt na myśli, w czasie projektowania i budowy synagogi. Otóż należy konstatować, że synagoga z 1902 r. miała w założeniu określoną misję: namawiać do aliji, do utworzenia żydowskiego królestwa w Palestynie. M.in. stąd "im. rabina Samuela Mohylewera".

Mogę jeszcze jedno dodać: rok 1902. Może to przypadkowa zbieżność - a może nie!

Jak taki przekaz syjonistyczny wkomponować w nagrodzony projekt Atelier ZETTA? Myślę np. o tych wysuszonych kościach (Ezechiela 37) o których rabin Samuel mówił w Katowicach na konf. Howewei Syjon w 1884 r. Że zrodzą się na nowo. Myślę też o biblijnych scenach z Mojżeszem, gdy przeprowadzał Izraelitów z powrotem do Ziemi Izrael. Myślę o Świątyni w Jerozolimie; o wzgórze Syjon. Coś na burzę mózgów w Białymstoku.

Phili Earl Steele

WiT

 Letter handwritten and signed by the gaon Rabbi Shmuel Mohilever, av beit din of Bialystok, to the gaon Rabbi Mordechai Altschuler, author of Parashat Mordechai on Ein Ya`akov. Paris, 1889.

The letter deals with Rabbi Mohilever`s trip to Paris together with additional Jewish leaders, H. Erlanger and H. Scheid. The letter also mentions H. Ben-Schimmel. Apparently the goal of the trip was to establish Jewish institutions. Rabbi Mohilever writes his letter using hints: "If what Avner says is true [referring to the biblical military leader, Avner Ben Ner], the matter will G-d-willing be completed. However, if, Heaven forbid, even now it is not complete, it will be necessary to return the funds."

List napisany odręcznie i podpisany przez gaona rabina Shmuela Mohilevera, av beit din w Białymstoku, do gaona rabina Mordechaja Altschulera, autora Parashat Mordechai na Ein Ya`akov. Paryż, 1889.

List dotyczy podróży rabina Mohilevera do Paryża wraz z innymi przywódcami żydowskimi, H. Erlangerem i H. Scheidem. List wspomina również o H. Ben-Schimmelu. Najwyraźniej celem podróży było ustanowienie żydowskich instytucji. Rabin Mohilever pisze swój list używając podpowiedzi: "Jeśli to, co mówi Avner, jest prawdą [odnosząc się do biblijnego przywódcy wojskowego, Avnera Ben Nera], sprawa zostanie zakończona zgodnie z wolą Boga. Jeśli jednak, nie daj Boże, nawet teraz nie zostanie zakończona, konieczne będzie zwrócenie funduszy".