Aktualności

Jeden z twórców państwowości Izraela, rabin Szmuel/Samuel Mohylewer urzędował przez wiele lat w Białymstoku. Tu także zmarł. Tu również, w stylu mauretańskim zbudowano efektowną synagogę jego imienia, zwaną potocznie Bet Szmuel (Dom Szmuela). To jedna z nielicznych synagog w Polsce nazwana imieniem rabina, który w niej urzędował. To również świadectwo szacunku, którym rabin się cieszył wśród społeczności żydowskiej Białegostoku.Synagoga Mohylewera szczęśliwie ocalała – niestety od lat stoi pusta i niezagospodarowana. Lokalny samorząd planował wyremontować obiekt (powstał projekt) i przeznaczyć go na salę posiedzeń Rady Miejskiej. Wiceprezydent Zbigniew Nikitorowicz obiecuje, że środki ze sprzedazy szkoły Tarbut zostaną przekazane na remont synagogi Mohylewera. Dla nas, Polaków, rabin jest postacią mało znaną i egzotyczną. Zupełnie inna recepcja tej postaci panuje w Izraelu. Tam, rabin Szmuel Mohylewer ma swoje liczne miejsca pamięci. Dziesiątki ulic nazwano jego imieniem. Istnieje także Muzeum jego Pamięci.W Polsce o rabinie Mohylewerze wiemy niewiele, a przecież miał on swój udział także w dążeniach niepodległościowych państwa polskiego. Mając zaledwie 36 lat został w 1860 roku rabinem w Suwałkach. To były trudny czas, rosły ambicje niepodległościowe Polaków, ale i wielu Żydów deklarowało sympatie wobec zbliżającego się powstania styczniowego. W trakcie rewolty Rosjanie aresztowali kilkunastu członków miejscowej gminy żydowskiej. I wówczas rabin Mohylewer swoim autorytetem i dyplomatycznymi zabiegami „wybłagał ich życie u rosyjskiego komendanta”.W 1881 roku rabin Mohylewer z Eliezerem Mordechajem Altshulerem założyli tzw Grupę Miłośników Syjonu. To kluczowy moment w historii Izraela. Ruch uruchomił wielkie emocje i przyniósł nadzieje wśród europejskich Żydów na stworzenie własnego państwa, co też ziściło się po prawie 70 latach.Rabin Mohylewer potrafił łączyć w sobie głęboką religijność, ale był również otwarty na trendy żydowskiego oświecenia (Haskali). Wspierał świecką edukację i zachęcał do aktywności gospodarczej. Oczywiście znał doskonale język hebrajski, ale także rosyjski, polski, francuski i niemiecki. Pisywał regularnie do pierwszego na świecie hebrajskiego periodyku wydawanego w Ełku (Lyck) „HaMagid”. Prowadził nowoczesną i skuteczną - jak na tamte czasy crowdfundingową kampanię na rzecz wykupywania ziemi w Palestynie, tworzenie funduszy pomocowych dla pierwszych osadników w Palestynie.Postać Mohylewera ze wszech miar zasługuje na przypomnienie zwłaszcza dla obywateli polskich. Jeden z ideowych twórców państwa Izrael urodził się na dawnych ziemiach polskich w miasteczku Głębokie (dziś Białoruś). Jego dalekowzroczna koncepcja, do której przyłączyły się miliony Żydów europejskich zrodziła się w okupowanej Rzeczpospolitej. Całe jego życie przypadło na okres zaborów i pomimo tego, miał odwagę opowiedzieć się po stronie Żydów sympatyzujących z Powstaniem Styczniowym.