Aktualności
Łukasz Baksik: "Macewy codziennego użytku"
Żydowskie nagrobki ozdobione symbolami i inskrypcjami niosą ze sobą informacje o życiu konkretnych ludzi, rodzin, całych sztetli. Ile macew było przed wojną na tysiącu dwustu cmentarzach żydowskich w Polsce, trudno dziś policzyć. Może kilkaset tysięcy, może kilka milionów.
Ponad czterysta cmentarzy żydowskich nie przetrwało. Zostały zagospodarowane na osiedla, boiska, wysypiska śmieci czy kopalnię piasku – piach z niej, wykorzystywany do budowy bloków mieszkalnych, miesza się z ludzkimi szczątkami. Zaledwie na stu pięćdziesięciu można znaleźć więcej niż sto nagrobków.
W czasie wojny niemieccy okupanci brukowali nimi podwórka zajmowanych przez siebie budynków, utwardzali drogi, stawiali z nich mury. Tę tradycję kontynuowali po wojnie Polacy. Macewami wyłożyli basen przeciwpożarowy, nasyp kolejowy, brzeg rzeki. Budowali z nich piece, podłogi, krawężniki. W polskich wioskach można znaleźć setki kół szlifierskich zrobionych z macew. Ciągle widać na nich hebrajskie napisy.
Zdjęcia zostały wykonane w latach 2008-2011.
wernisaż: 16 sierpnia 2020, godz. 17:00
Centrum im. Ludwika
Zamenhofa, ul. Warszawska 19
wstęp wolny wystawa czynna do 20 września
2020
Podczas wernisażu będzie można kupić album "Macewy codziennego użytku” Łukasza Baksika, który nie jest już dostępny w sprzedaży. Cena: 40 zł.
Łukasz Baksik (ur. 1975) – fotograf
zainteresowany głównie fotografią dokumentalną. We wszystkich jego dotychczasowych wystawach
(“Drugie danie po polsku”, “Zamawiam piwo”, “Ludzie placu Nowego”) niezwykle ważny był ich aspekt
społeczny.
Wystawa “Macewy codziennego użytku” oraz album pod tym samym tytułem (Wydawnictwo
Czarne, Fundacja Uptown, Wołowiec 2012) są̨ zwieńczeniem wieloletnich poszukiwań́ artysty
dotyczących wykorzystania macew na terenie Polski. Dokumentują̨ sposoby użycia nagrobków
skradzionych z cmentarzy żydowskich jako materiału budowlanego.
W nowym projekcie „Oto Tora!”
artysta zajął się sposobami wykorzystania synagogalnych zwojów Tory, które posłużyły do wykonywania
wyrobów skórzanych, instrumentów muzycznych i innych przedmiotów.
Wystawa “Macewy
codziennego użytku” prezentowana była do tej pory w następujących miejscach:
– Centrum Sztuki
Współczesnej Zamek Ujazdowski, Warszawa 2010
– Muzeum Etnograficzne, Kraków 2011 (w ramach
Festiwalu Kultury Żydowskiej)
– Narodowe Muzeum Historyczne, Białoruś, Mińsk 2012
– Biuro
Wystaw Artystycznych, Olsztyn 2015
– Muzeum Narodowe, Poznań 2016
– The Florida Holocaust
Museum, USA, St. Petersburg 2016
--------
KONCERT PLENEROWY z okazji 77. rocznicy powstania w getcie białostockim - BERJOZKELE: Kołysanki i pieśni wieczorne jidysz
16 sierpnia 2020, godz. 19:00 park Planty, przy fontannie (w razie
niepogody koncert odbędzie się w klubie Fama)
wstęp wolny
Berjozkele to projekt muzyczny reinterpretujący w nowoczesny sposób tradycyjne i przedwojenne utwory w języku jidysz, nastrojem i tematyką związane z nocą, ciszą, snem. Wiele z nich było popularnych w Polsce i na Kresach Wschodnich na początku XX wieku i w okresie międzywojennym, należały do repertuaru znanych artystów tamtych lat. Inne z kolei to utwory u nas nieznane lub zapomniane. Bardzo ważną płaszczyzną tych kompozycji są teksty, czasem anonimowe, tradycyjne, często autorstwa poetów piszących w jidysz. Są świadectwem talentu przedwojennych twórców i bogactwa kultury jidysz. Wokalistka, pod okiem jidyszystki Anny Rozenfeld, dokonała starań, by jak najpełniej odtworzyć to bogactwo, z ogromną dbałością o brzmienie języka i interpretację.
Kołysanki to z założenia intrygujące formy – funkcjonujące na granicy jawy i snu; muzyczne przewodniki w podświadomość, wspomnienia, w czas dzieciństwa. Członkowie Berjozkele dokonali bardzo uważnej selekcji, by stworzyć program spójny stylistycznie pod kątem zawartych w tych utworach emocji, a zarazem różnorodny. Za pomocą minimalistycznych środków muzycznych powołali te często ponad stuletnie kompozycje z powrotem do życia, nadając im współczesną frapującą formę przy pomocy zarówno elektronicznych, jak i akustycznych instrumentów.
Album “Berjozkele – kołysanki i pieśni wieczorne jidysz” ukazał się 14 grudnia 2014 nakładem Żydowskiego Instytutu Historycznego w Warszawie. Wybrany przez najważniejszych polskich dziennikarzy zajmujących się muzyką tradycyjną „folkową płytą roku 2014” w plebiscycie portalu folk.pl, w maju 2015 roku otrzymał także tytuł Folkowego Fonogramu Roku przyznawany przez Program Drugi Polskiego Radia – to najbardziej prestiżowe wyróżnienie dla wydawnictw z muzyką tradycyjną w kraju.
Wystąpią:
Ola Bilińska – śpiew, syntezator, dzwonki orkiestrowe,
looper
Michał Moniuszko – kontrabas, mandolina, sampler
Kamil Szuszkiewicz – trąbka,
elektronika, syntezator
