Goniądz - zostań koordynatorem tej miejscowości - jewishbialystok@gmail.com

Józef Chazanowicz urodził się w Goniądzu 22 października 1844r. w pobożnej rodzinie żydowskiego kupca (choć są źródła podające Grodno jakomiejsce urodzenia). Wcześnie odumarły przez matkę, dom znalazł u dziadków,którzy go wychowywali. W wieku trzech lat, zwyczajem środowiska, do któregonależał, posłano go do chederu czyli wstępnej szkółki religijnej. Wcześnie zdałsobie sprawę z konieczności przekroczenia wąskich i zacofanych granickulturalnych getta, zdobycia wykształcenia i prestiżowego zawodu. Samodzielnienauczył się języka rosyjskiego i został przyjęty do gimnazjum, wystąpił jednakz niego szybko, niepogodzony z koniecznością naruszania świętej soboty przezobowiązek pisania, czyli wykonywania pracy.

Jakoś jednak przebrnął przez zapory odgradzające go oduniwersytetu i w 1866 r. podjął studia medyczne w Królewcu. Utrzymywał sięwtedy z pisania miejscowym kupcom listów handlowych po rosyjsku oraz z drobnychzapomóg królewieckiej gminy żydowskiej. W latach , w czasie trwania wojnyprusko-francuskiej, odbył przymusową praktykę w berlińskim szpitalu wojskowym.

Potem wrócił do Królewca i w 1872 r. obronił pracę doktorskąz zakresu fizjologii. Wyjechał do Petersburga, gdzie przez następnych sześć latpraktykował jako lekarz, a w roku 1878 wybrał Białystok jako miejsce stałegoosiedlenia. W tym też czasie się ożenił, niedługo jednak po ślubie jegomałżonka zmarła, a on już nigdy nie podjął próby założenia rodziny.

W owym czasie Białystok zamieszkiwało około 20 tys. Żydów, costanowiło 59% ludności miasta. Gmina żydowska zarządzała tutaj szpitalem, gdziejako okulista zaczął ordynować Chazanowicz. Jednak jego zasady i pojęciawykonywania zawodu lekarza, zgodnie z którymi ubogich należy leczyć bezpłatnie,nie pokrywały się z regulaminami gminy i zarządu, co od początku przyczyniłosię do napięć i konfliktów, a niebawem do opuszczenia przez Chazanowiczaszpitala. Podjął praktykę prywatną zdobywając renomę bardzo dobrego, oddanegopacjentom lekarza humanisty i społecznika, ubogich leczącego nieodpłatnie.

Jako lekarz okulista cieszył się wielkim uznaniem. Za darmopomagał ubogim przez co zyskał miano społecznika. Nie mogąc patrzeć, jaktraktuje się pacjentów w szpitalu, założył towarzystwo dobroczynne LinasHacedek, co w tłumaczeniu oznacza dosłownie dyżury przy chorych. Działalnośćowego towarzystwa szybko się rozrosła. Wpierw powstała jadłodajnia, następnieapteka, a tuż po śmierci Chazanowicza, pogotowie ratunkowe.

Pasją lekarza była głównie literatura. Planował utworzenieżydowskiej książnicy narodowej, a część jej zasobów miało pochodzić z jegoprywatnej biblioteki. Przyświecało mu ocalenie od zapomnienia hebrajskich pism.W 1890, podczas pobytu w Jerozolimie powziął myśl stworzenia ŻydowskiejBiblioteki Narodowej (obecnie Narodowa i Uniwersytecka Biblioteka wJerozolimie). Jego marzenie się ziściło. W 1895 przesłał na Bliski Wschódpierwszą partię 8800 książek. Tak powstała Uniwersytecka Biblioteka wJerozolimie. Księgozbiór wchodzi obecnie w skład najważniejszej żydowskiejinstytucji naukowej, Uniwersytetu Hebrajskiego w Jerozolimie, którego wieluprofesorów również pochodziło z naszego kraju, między innymi: wybitny socjologprof. Szmuel Noah Ajzenstadt, prof. Natan Rotensztajni badacz antyku prof. Prawer.

Chazanowicz opuścił Białystok po wkroczeniu Niemców domiasta, w 1915 roku i udał się w głąb Rosji. Dotarł do Jekaterynosławia, gdziew domu starców, w nędzy i opuszczeniu zakończył życie 28 listopada 1918 roku”.

Dziś pamięć po nim jest raczej znikoma. Przed wybuchem IIWojny Światowej jego imię nosiła jedna z ulic Białegostoku. Józef Chazanowiczniemal całe swoje życie spędził w stolicy Podlasia.