Sokoły Koordynatorem miejscowości jest: Henryk Pogorzelski

"Przemówienie wygłoszone przez Dr. Datnera (po żydowsku)

nad otwartym grobem

7 zamordowanych w Sokołach Żydów (17.II.1945r)

Pogrzeb urządzony przez Gminę Żydowska w Białymstoku

Odbył się 22.II 1945r. w Białymstoku

Żydzi, bracia i siostry! Żydzi zginęli, żydowski był ich język, po żydowsku ich pożegnam… 800 lat temu przyszliśmy do tej ziemi z zachodu. Przyszliśmy z Niemiec. Krzyżowcy Niemcy i nie Niemcy, po okrutnej rozprawie z Żydami nad renem zmusili resztkę żywych do wędrówki na wschód. Był nas wtedy mało i dziś jest nas mało. Między tymi dwoma wydarzeniami leży Historia Żydostwa Polskiego, jedna z najcudniejszej pereł w żydowskiej koronie. Dziś żegna swych poległych braci garstka kilkuset Żydów białostockich. Oto wszystko co zostało 50-tysięcznej niegdyś gminy. W Polsce z 3,5 miliona Żydów zostało kilkadziesiąt tysięcy. Kto to sprawił? Znowu Niemcy. Niemcy stoją jak krwawe widmo przy narodzinach i zgonie żydostwa polskiego.

Pamiętacie ostatnie momenty tego zgonu? Czy pamiętacie słowa straszne ,na dźwięk których bladły lica i drżeli najodważniejsi? Czy pamiętacie akcję ”Akcja”? Czy pamiętacie Żydzi białostoccy daty 2.11.1942r.?5.o2.1943r? I 6.08.1943? Czy pamiętacie puste ulice Białegostoku podczas Akcji? Ciche pochody śmierci, transporty? Ten koszmar jest już za nami, od pół roku jesteśmy wolni, ale dziś stoimy nad otwartym grobem 7-miu zamordowanych braci i sióstr naszych, gdy wspominamy, że niedawno w powiecie bielskim padło 11 ofiar żydowskich, to muszę wam jasno i wyraźnie oświadczyć: ”Akcja dalej trwa”.

ł Hitler wymordował99% narodu żydowskiego, ręka jego i duch jego uzbrajają ręce, którymi chce zniszczyć tą resztę. Wydaje im się, że za dużo nas jeszcze zostało, zarażeni duchem Hitlera, faszystowscy mordercy własnego chowu, chcą wykończyć garstkę cudem ocalałych Żydów. Sytuacja jest dzisiaj inna. Nie kryjemy się już po norach i schronach, nie brodzimy po bagnach i lasach. Przed niebezpieczeństwem , które nam grozi, możemy się bronić otwarcie. I będziemy się bronić ,a aparat państwowy nastawiony jest na to, by nasze życie chronić. Postawą naszą wobec niebezpieczeństwa, które nam grozi musi opór i walka. Dzięki temu ,że nie chcieliśmy się dać i wielu z nas sięgnęło za broń, utrzymaliśmy się. Tę mobilizację do walki przeprowadzić musimy i przeprowadzimy. W walce tej nie jesteśmy samotni, bo z nami jest cała demokratyczna część społeczeństwa polskiego, która wypowiedziała reakcji walkę na śmierć i życie. Że zwycięstwo będzie nasze, tak nad Niemcami, jak i ich wspólnikami, nikt w to dzisiaj nie wątpi. Że walki z czarnymi mocami rozgrywać się będą, jak to zwykle bywało, na naszej skórze, że padać nadal będą niewinne ofiary, niestety z tym się liczyć musimy. Wiem, że trudno mi Cię pocieszyć matko, dla której syn twój był całym życiem, więcej niż twoje życie, wszak oddałabyś chętnie swe życie jego, gdyby Ci wybierać pozwolono. Wiesz, że urodziłaś dziecko i wychowałaś człowieka i skarb Twój gwałtem od ciebie zabrano, nie ma czym Cię pocieszyć, płacz więc matko nad Twym synem utraconym, płacz jeśli możesz jeszcze płakać. Wielu z nas płakać już nie umie. Wyschło we mnie źródło łez i nie znam błogosławieństwa płaczy. Wypłacz matko żałobę i rozpacz milionów matek po zamordowanych ich dzieciach .Ich ból obłędny, gdy ich od dzieci odrywano. Wypłacz ból matek, gdy im w schronach właśni bracia dzieci dusili. Płacz nad matkami które w schronach własnymi rękoma swe dzieci dusiły, niech łzy twoje ukoi rozpacz ojca, który tu skamieniały z bólu żegna na wieki dwóch swych synów. Wypłacz mateczko ból męża, który żegna swą żonę, wypłacz tragedię dziewczyny, która ocalała z obozu Gutau i krwawą ironię cudu ocalałego z obozu śmierci w Oświęcimiu. Obu im dane było wyjść żywymi z piekła. Ręka tchórzliwego dosięgła ich w Sokołach. Ale co wstrząsa nami najbardziej, to ta małe leżące przed nami pisklątko. Czy widzieliście jak leży z rozwartymi swymi niebieskimi oczami z twarzyczką tak pogodną, ufną, że nikt krzywdy maleństwu nie wyrządzi. Kto może zabić dziecko? I zaprawdę ,Bracia, to dziecko martwe z przestrzeloną potylicą to znak największej hańby człowieczeństwa, to votum nieufności dla ludzkości. Co to jest ludzkość? Gdzie jest ludzkość? Jeśli znalazła się ręka, która mogła skierować automat na dziecko., to kłamstwem jest kultura , postęp i człowieczeństwo (po polsku). Obywatele Polacy-pozwolicie, że powiem wam kilka słów, gdy żegnamy tu swych pomordowanych braci, to podkreślę od razu, że nie winimy Polski, ani narodu polskiego za ten ohydny mord. Przedstawiciel partii politycznych i związków zawodowych wypluł ich dziś z łona narodu polskiego i przeklął matki, które zrodziły takich potworów. Chociaż mówili po polsku- nie byli Polakami. Wiemy że wstrząsnął wami ten mord i potępiacie go, jesteście sercem z nami, o czym świadczy tu Wasza obecność. Proszę Was jednak , zapamiętajcie jedno: mordy będą się powtarzać, nie pomoże Milicja i funkcjonariusze Bezpieczeństwa, jeżeli tylko swoimi własnymi środkami i tylko swoim własnym aparatem zechcą działać. Niebezpieczeństw oda się zażegnać tylko wtedy całkowicie, jeśli całe społeczeństwo stanie do walki z mordercami. Jeżeli mordercy w żadnej grupie i warstwie ludności nie znajdą najmniejszego oparcia.

( po żydowsku)

Krewni zmówią kadysz po swoich najbliższych, za tymi, którzy nie zostawili krewnych, kadysz powie nasz Wiceprzewodniczący Związku Gmin ob. Dorn oraz kto zapragnie. My wszyscy jesteśmy ich najbliższymi krewnymi, jesteśmy też krewnymi i to bliskimi, braćmi miedzy sobą po krwawej tragedii naszego narodu.

( po hebrajsku)