posłuchaj

This website uses cookies. By continuing to use the site you are agreeing to its use of cookies.

Do not show this again

Places

Abram Łapidus Lapidus
WiT

Kamienica zbudowana pomiędzy 1900 a 1910 r. przez Abrama Łapidusa. osesja przy ówczesnej ul. Mikołajewskiej nie była pierwszą nieruchomością, jaką Łapidus nabył w Białymstoku. W 1896 r. kupił od Eliasza Łuńskiego i Icka Arkina działkę przy ul. Pocztowej wraz z murowanym piętrowym domem. Po 1919 r. była to ul. Jurowiecka 25. W tyle działki zlokalizowane były budynki fabryczne, w których działały różne prywatne zakłady włókiennicze.Łapidus nie mieszkał na stałe w Białymstoku, ale gdy był w mieście, zatrzymywał się w swoim domu przy ul. Pocztowej. Wszystkie źródła wskazują właśnie na ten adres. Co jednocześnie utwierdza w przekonaniu, że dom przy ul. Mikołajewskiej Abram Łapidus zbudował jako dochodową inwestycję w centrum Białegostoku. Ogromne zyski właściciel czerpał z wynajmu mieszkań, lokali biurowych i handlowych, których w całym obiekcie nie brakowało. Podobnie zresztą czynili inni okoliczni właściciele, jak chociażby opisani wcześniej wspólnicy Metz i Szulc, budowniczowie kamienicy przy Sienkiewicza 22.
Przez kolejne dekady przez wnętrza domu przewinęły się setki osób i dziesiątki firm. W 1913 r. działała tu drukarnia i grawernia "Progress" Epsztejna, jedno z pomieszczeń zajmował kantor bankierski Hersza Rappoporta oraz zakłady krawieckie: damski Cejtlin i Klejnhorna oraz męski Zingera. Niejaki Kejdanowicz sprzedawał tu także zegarki i srebra. 
W kolejnym roku źródła notują sklep galanteryjny Szmula Medownika. Przed 1915 r. mieszkali tu przedsiębiorcy, adwokaci, urzędnicy i nauczyciele. Siedzibę w domu Łapidusa ulokował oddział Towarzystwa Krzewienia Oświaty Wśród Żydów. A więc białostocki "high life" czasów rosyjskich.
Aż do lat 30. XX w. kamienica należała do Abrama Łapidusa, który nadal mieszkał w Grodnie. Zmarł około 1934 r., tego roku bowiem Sąd Okręgowy wszczął postępowanie spadkowe. Prawa do kamienicy odziedziczył Benno Łapidus. W 1937 r. założył spółkę firmową "Irasko" zajmującą się sprzedażą wyrobów powroźniczych, z siedzibą przy ul. Różańskiej 7. Właścicielem pozostawał do II wojny światowej.

Wysoki poziom i prestiżowy charakter kamienicy Łapidusów utrzymał się przez całe międzywojnie i bez przesady można powiedzieć, że także do dnia dzisiejszego. Już pobieżne przejrzenie księgi adresowej Białegostoku z 1932 r. uzmysławia mnogość osób mieszkających oraz ilość firm istniejących pod adresem ul. Sienkiewicza 14. Żyli i pracowali tu lekarze Jan Walewski i Betty Mielnik-Wygodzka, wiceprezes Białostockiej Ochotniczej Straży Ogniowej Samuel Połoński, referendarz magistratu Stanisław Ornstejn, dentyści Sara i Aron Bernblum, kilku większych przedsiębiorców. W parterze od frontu i w oficynach były kawiarnia z buzą Macedończyka Najdo Stojanowicza, pralnia "Atłas", woda sodowa i cukierki Mordko Lewina, bar "angielski" Saula Zaksa, sprzedaż sukna, rozlewnia esencji octowej, znany w całym mieście "Dom Bankowy" Romualda Tylickiego, firmy ubezpieczeniowe, przedstawicielstwa i komisy, a nawet fabryka beretów baskijskich. 1 września 1936 r. przy Sienkiewicza 14 zainaugurowano działalność Prywatnego Instytutu Muzycznego prowadzonego przez Helenę Frankiewicz, w którym pracowały jej siostry Zofia i Jadwiga.

Budynek przetrwał zniszczenia wojenne, głównie dzięki zaangażowaniu Jana, ojca sióstr Frankiewicz. Po wojnie przeszedł na własność skarbu państwa. Pomimo starań o odzyskanie praw własności przez Józefa Goldberga, szwagra Bennona Łapidusa, Sąd Grodzki (notabene mieszczący się w kamienicy przy ul. Sienkiewicza 14) zdecydował o pozostawieniu obiektu w posiadaniu państwa. W 1950 r. upaństwowiono także Instytut Muzyczny, działający jeszcze do 1973 r. Po remoncie kamienicę przeznaczono na potrzeby Wydziału Sztuki Lalkarskiej Warszawskiej Akademii Teatralnej. Stan ten trwa do dziś.


za Wiesław Wróbel  https://poranny.pl/ul-sienkiewicza-14-kamienica-goscila-rozne-firmy/ar/4930415?fbclid=IwAR2OgLbB2Iu7yN6QpS1YaqOogd2MXO1qAhCkIJmuJrlG9rT09yIVuqVkP8Y

2019-06-28 06:36:42
Move the slider
pomysł i realizacja © Tomasz Wiśniewski (bagnowka)
oprogramowanie serwisu choruzy.pl