posłuchaj

This website uses cookies. By continuing to use the site you are agreeing to its use of cookies.

Do not show this again

Suchowola

Suchowola - Memorial Book of Suchowola Jews
Tel Awiw 1957

Księga pamięci Żydów Suchowoli, Tel Awiw 1957 r.
OSOBISTOŚCI MIASTECZKA
SUCHOWOLA – OSTATNIE POKOLENIA

Jeruchem Lewin
[s. 19]
1.Powstanie miasteczka
W półmroku tworzącego się świata, gdy uchodźcy narodu Izraela zdążali do Polski, rozpoczęła się historia także żydowskiej gminy w Suchowoli, mieście położonym między Grodnem a Białymstokiem. Trudno ustalić czas powstania miasteczka, a początki żydowskiego osiedla toną w mrokach niepamięci. Nie wiemy kiedy pojawili się tu pierwsi Żydzi, kim byli i kto pierwszy sprawował w Suchowoli urząd rabina.
Nie posiadamy żadnego pinkasu żydowskiej gminy, żadnej kroniki ani dokumentu mówiącego ludziach, którzy zapoczątkowali rozwój żydowskiego osiedla w Suchowoli (jedyne informacje czerpiemy z kroniki Komitetu Gminy Żydowskiej – „Pinkas Waad Ha-Kehila” z lat dwudziestych XX w., którą ocalił sekretarz Komitetu Iser Smoliar (Smolarz?) mieszkający dziś w Nowym Jorku). Ślady zapisków i pamięci przekazują sobie z ust do ust ci, którzy widzieli na starym cmentarzu żydowskim w Suchowoli macewy sprzed 800(?) lat. 
Także stara drewniana synagoga, zbudowana w szczególnym historycznym stylu, świadczy o wielowiekowym istnieniu żydowskiego osiedla w tym miasteczku. Możemy przypuszczać, że żydowscy mieszkańcy rekrutowali się spośród ludności bliższych i dalszych wsi, zmuszonej najwidoczniej do opuszczenia swoich siedzib z powodu nacisku sąsiadów lub też wskutek restrykcji rządowych. Pamiątką i świadectwem tego są nazwiska mieszkańców Suchowoli, takie jak Chaim Dolestower (Dolistower?), Szymon Brezewer (Brzozower?), Zejdke Koryciner itp.
.
[s.20] Nieliczne murowane domy, które pozostały w miasteczku, pochodzą prawdopodobnie z okresu władzy pruskiej w Białymstoku i okolicy, w latach 1795-1807. Także pozostał murowany dom z wcześniejszego okresu 2. 
.
Ludność i jej zajęcia
Podstawa gospodarki mieszkańców Suchowoli była taka sama, jak we wszystkich miasteczkach Litwy i Polski: pośredniczenie między wsią i miasteczkiem w handlu: zbożem, produktami żywnościowymi, skórami, galanterią i tkaninami.
Handel zbożem był dość rozgałęziony. Kupcy miasteczkowi kupowali zboże od okolicznych chłopów i sprzedawali do Rosji lub Niemiec. Do najbardziej znanych kupców zbożowych należeli bracia Moszka i Herszka Krucel, Lejba Krucel (Der Meler).
Produkty żywnościowe. Ten rodzaj zarobkowania był bardzo rozpowszechniony, ponieważ ludzie zarabiali jeden na drugim, a także handlowali z okolicznymi wieśniakami.
Skórami handlowali nieliczni w miasteczku. Powodziło im się dobrze. Sprowadzali skóry w Wołynia i z najbliższej okolicy a następnie przekazywali do wyprawy miejscowym garbarzom. Handel skórami uprawiali: Zalman Jafo, Chaim Lider, Szalom i Zeew Stoczyńscy, Chaim Golub i inni.
Garbarstwo. Tą gałęzią rzemiosła trudnili się głównie Tatarzy. Mieszkali obok siebie w zaułku prowadzącym do rzeki Olszanki. Opuścili miasteczko razem z wycofaniem się Rosjan w czasie pierwszej wojny światowej. Tatarzy mieli też ważny status w miasteczku: w czasach rosyjskiej władzy naczelnikiem miejscowej poczty był Tatar.
[s.21] Sprzedażą galanterii i tkanin (manufakturą) zajmowało się kilka sklepów. Ich klientami byli mieszkańcy wsi. Towar sprowadzano z Białegostoku i Warszawy. Żydzi trudnili się także innymi zajęciami jak: młynarstwo (w wiatrakach i młynach wodnych), karczmarstwo i inne. Rozwinięty był handel końmi. Odbywał się głównie na jarmarkach.
Rzemieślnicy, jak: piekarze, szewcy, krawcy, kowale, fryzjerzy utrzymywali się z pracy własnych rąk i zbierali swoje żniwo w dni targowe i na jarmarkach, kiedy napływali do miasteczka ludzie, poszukujący takich usług. 
Z hebrajskiego przełożyła Ewa Wroczyńska. (db)

2019-02-16 20:01:27
pomysł i realizacja © Tomasz Wiśniewski (bagnowka)
oprogramowanie serwisu choruzy.pl