Miejsca

Be(j)t Josef / Bejs Josef – ruch religijny oraz związana z nim sieć jesziw; maksymalistyczny nurt musar. Jego twórcą był Josef (Josł, Jojzł) Hurwic (1848-1919), od którego imienia pochodzi nazwa ruchu, a jego geneza wiąże się z jesziwą w Nowogródku. Po jej ewakuacji, w związku z działaniami wojennymi w głąb Rosji (1915), nastąpił podział na cztery grupy, z siedzibami w Charkowie, Homlu, Kijowie i Rostowie. Każde z tych centrów zakładało własne jesziwy i kibuce (w latach 1915-1921 na Białorusi i Ukrainie powstało ok. 30 takich jesziw). Wobec zamykania tych uczelni przez władze radzieckie, na przełomie 1921/1922 r., 600 członków trzech centrów nowogródzkich przekroczyło granicę Polski (ostatnia grupa z jesziwy berdyczowskiej uczyniła to w 1925 r.). Po powrocie do Polski ukształtowały się cztery ośrodki centralne: w Białymstoku – jesziwa z Homla z rabim Abrahamem Joffenem , w Międzyrzecu Podlaskim – jesziwa kijowska; w Warszawie – jesziwa rostowska z rabim Abrahamem Zalmanem; w Pińsku – jesziwa berdyczowska z rabim Szmuelem Weintraubem / KaG/

Jesziwa Bejt Josef w Białymstoku mieściła się początkowo w kilku różnych budynkach. Własny budynek otrzymała dopiero w 1937 r. – mieściła się odtąd przy ul. Szkolnej (obecnie ul. Piękna 19). Należała do najbardziej znanych jesziw w Polsce.

Została założona w 1922 r. jako kontynuacja jesziwy w Homlu. Założycielem i rektorem przez cały okres istnienia był rabin Abraham Jofen (ur. 1890), absolwent jesziw w Słucku, Krynkach i Nowogródku, uczeń rabina Josefa Hurwicza (w Nowogródku; po wielu latach Jofen nazwał jesziwę w Białymstoku właśnie jego imieniem). W czasie pierwszej wojny światowej Jofen przebywał w Homlu, a po wojnie osiedlił się w Białymstoku. Wyjeżdżał też od Palestyny, gdzie w oparciu o emigrantów z Polski uruchomił jesziwy w Tel Awiwie, Bnej Brak, Chederze i Safedzie.

W ciągu 15 lat istnienia jesziwy białostockiej ukończyło ją kilkuset uczniów, z których kilkudziesięciu objęło stanowiska rabinów lub kierowników jesziw, zarówno w kraju, jak i za granicą (głównie w Palestynie). Jesziwie białostockiej podporządkowanych było 26 placówek w całej Polsce m.in. we Włocławku, Bielsku Podlaskim, Kutnie, Ozorkowie, Dąbrowie, Puławach, Włodzimierzu Wołyńskim, Łucku i Święcianach. Łącznie z podległymi szkołami liczyła 1400 słuchaczy. Przedstawiciele placówek podległych odbywali coroczne konferencje w Białymstoku. Ukończony w 1937 r. gmach był obiektem czteropiętrowym, nowocześnie urządzonym. Wielka sala wykładowa mogła pomieścić nawet 400 słuchaczy. Jesziwa posiadała także internat z własną stołówką

Reflektor 1933 (WiT) W tym samym budynku żydowska szkoła ludowa

Poniższe dokumenty pochodzą z założonego w Wilnie Żydowskiego Instytutu Naukowego (YIVO) :

/ KaG/