Aktualności

W tym roku już po raz piąty zostanie wręczona Nagroda POLIN, przyznawana przez Muzeum Historii Żydów Polskich osobom, organizacjom lub instytucjom aktywnie działającym na rzecz ochrony pamięci o historii polskich Żydów. – W całej Polsce jest wielu ludzi, którzy działają na rzecz zachowania dziedzictwa polskich Żydów. Poprzez Nagrodę POLIN chcemy wyrazić uznanie i wdzięczność za ich pracę. Zależy nam, by pokazać, jak ważne i potrzebne jest to, co robią, bo to właśnie dzięki nim odradza się pamięć o historii polskich Żydów. To oni realnie przyczyniają się do wzajemnego szacunku i zrozumienia między Polakami i Żydami – powiedział przewodniczący Rady Muzeum i Sądu Konkursowego Nagrody POLIN Marian Turski. Spośród blisko 80 zgłoszeń z całej Polski kapituła konkursu wyłoniła siedmiu finalistów. Ogłoszenie laureata 5. edycji konkursu nastąpi 3 grudnia podczas uroczystej gali w Muzeum POLIN.

Nominację uzyskała Natalia Bartczak, która od 16 lat jest społeczną opiekunką cmentarza żydowskiego w Wińsku. Zaczęła się zajmować tym miejscem, kiedy skończyła 13 lat. Podczas studiów archeologicznych obroniła pracę magisterską pt. „Cmentarz żydowski w Wińsku, pow. Wołów”, która stała się podstawą dla gminy Wińsko do aplikowania o środki unijne na rewitalizację cmentarza. Bartczak była konsultantką tłumacza książki Rity Steinhardt – Botwinick, co przyczyniło się do wydania publikacji pt. „Wińsko 1933-1946” w języku polskim, powstania filmu „Maleństwo na górce” i wystawy plenerowej starych fotografii o niemiecko-żydowsko-polskiej historii Wińska. Obecnie bierze udział w zdjęciach do niemiecko – amerykańskiej produkcji filmowej „Auf wiedersehen in Winzig” jako bohaterka i konsultantka.

Kolejną nominację, dla dwuosobowego zespołu, otrzymały Dorota Budzińska i Jolanta Konstańczuk, które wspólnie pracują w Społecznym Muzeum Białegostoku i regionu. Budzińska, nauczycielka języka polskiego jest aktywnym członkiem Forum Dialogu, autorką projektu „Odczytywanie popiołów – śladami dąbrowskich Żydów”; z kolei Konstańczuk, pełniąc funkcje harcmistrza, angażuje do wszelkich działań swoich harcerzy. Rokrocznie organizują w Dąbrowie Białostockiej „Dzień Judaizmu w kościele katolickim w Polsce”.

Katarzyna Markusz od wielu prowadzi portal poświęcony żydowskiej przeszłości Sokołowa. Dzięki działalności strony internetowej udało jej się odnaleźć rozsianych po świecie potomków sokołowskich Żydów. Co roku, 22 września, organizuje w Sokołowie uroczystość upamiętniającą 22 września 1942 roku – dzień likwidacji sokołowskiego getta.

Nominację uzyskał także Adam Musiał, który jest nauczycielem, edukatorem o Zagładzie, a także przewodnikiem i tłumaczem książek oraz publikacji poświęconych tematyce Zagłady i historii Żydów. Współpracuje m.in. z Yad Vashem, Shoah Foundation, muzeami w Krakowie i Warszawie oraz ośrodkami edukacji w Polsce. Musiał przygotowuje i prowadzi zajęcia i projekty poświęcone historii Żydów, również w czasie Zagłady, oraz zajęcia antydyskryminacyjne z młodzieżą szkolną, studentami i nauczycielami. Dzięki jego staraniom w Krakowie przy ul. Stradomskiej 10 umieszczono tablicę upamiętniającą Prywatną Żydowską Koedukacyjną Średnią Szkołę Handlową działającą tam przed wojną.

Kolejna nominowana Krystyna Szter jako prezes Stowarzyszenia Społeczno-Kulturalnego „Pojezierze” oddziału w Barczewie od siedmiu lat w ramach wolontariatu opiekuje się barczewską synagogą. Aktywnie uczestniczy w pozyskiwaniu wszelkich pamiątek związanych z życiem polskich Żydów na terenie Warmii i dba o ich pamięć. Od kwietnia do października każdego roku oprowadza społecznie zainteresowane osoby po obiekcie i opowiada o miejscowej gminie żydowskiej. W ramach projektu ufundowała 49 cegieł umieszczanych w synagodze z imiennymi tabliczkami barczewskich rodzin żydowskich, które zginęły w czasie wojny. W 2017 r. Szter odnalazła macewy z barczewskiego kirkutu i utworzyła z nich lapidarium przy synagodze w Barczewie.

Mirosław Tryczyk, działa we Wrocławiu na rzecz tolerancji międzykulturowej prowadząc zajęcia edukacyjne i antydyskryminacyjne z młodzieżą. Jest również autorem programu edukacyjnego o tematyce antydyskryminacyjnej dla szkół ponadpodstawowych. Prowadzi działalność społeczną na Podlasiu popularyzując wiedzę o pogromach społeczności żydowskiej. Współpracując z Komisją Rabinacką do spraw grobów i cmentarzy przy Naczelnym Rabinie Polski zaangażowany był w odkrycie miejsca pochówku 20 kobiet pochodzenia żydowskiego ze Szczuczyna w lesie Dybełka nieopodal wsi Bzury, a w 2017 r. doprowadził do odsłonięcia tablicy upamiętniającej pomordowane kobiety. W roku 2019 ukończył pracę z reżyserem Januszem Kijowskim nad scenariuszem filmu poświęconego Zagładzie Żydów na Podlasiu w 1941 roku pt. „Bądź wola twoja”.

Katarzyna Winiarska to animatorka kultury, od czterech lat badająca dzieje społeczności żydowskiej w Białowieży. Prowadzi kwerendy w archiwach, wywiady z mieszkańcami Białowieży, odnajduje potomków białowieskich Żydów na całym świecie. Stworzyła pierwszy pełny opis społeczności żydowskiej w Białowieży, który opublikowała w formie Wirtualnego Muzeum Historii Żydów w Białowieży www.jewish-bialowieza.pl. Odnalazła jedynego żyjącego Ocalałego z Białowieży, Davida Waldshana, z którym nagrała film – wywiad, tworząc w ten sposób jedyną istniejącą na świecie relację żydowskiego mieszkańca Białowieży, obecnie dostępną w Archiwum Żydowskiego Instytutu Historycznego w Warszawie i Archiwum Yad Vashem. Wspólnie z reżyserką Joanną Troc stworzyła z dziećmi z Białowieży spektakl oparty na opowieściach o żydowskich mieszkańcach Białowieży pt. „Sąsiedzi, których nie ma”. Zrealizowała także projekt „Z Białowieży do Izraela, z Izraela do Białowieży” polegający na zbieraniu historii od potomków żydowskich rodzin z Białowieży, których przodkowie wyjechali przed wojną do Izraela.

Konkurs składa się z dwóch etapów: w pierwszym zgłoszenia są zbierane i weryfikowane, a w drugim laureata Nagrody POLIN wyłania kapituła. W trakcie gali wręczenia Nagrody POLIN 2019, która odbędzie się w Muzeum Historii Żydów Polskich 3 grudnia, zwycięzca otrzyma rzeźbę autorstwa Barbary Falender oraz nagrodę finansową. Nagrody pieniężne ufundowali Tomek Ulatowski, Znamienity Darczyńca Muzeum POLIN, Wiktor Askanas i Ewa Masny-Askanas, Odette and Nimrod S. Ariav Foundation oraz anonimowy darczyńca.

Współorganizatorem Gali POLIN jest Stowarzyszenie Żydowski Instytut Historyczny w Polsce. Mecenasem gali jest Jankilevitsch Foundation.