Miejsca

Świadectwo istnienia: Salon gorsetów mojej cioci w Białymstoku

W ostatnich latach spędziłem dużo czasu, szukając jakichkolwiek śladów mojej cioci Branche (Bronisławy) Jelin i pozostałej szóstki rodzeństwa mojej matki. Wszyscy poza moją matką zginęli podczas Zagłady. Moja mama, Rachell Jelin, powiedziała mi, że jej siostra Branche była gorseciarką. Założyła w Brześciu Litewskim firmę o nazwie „Bronisława” i odniosła spory sukces. Jej specjalnością były gorsety ortopedyczne. Nauczyła zawodu jedną ze swoich starszych sióstr, Hasi, a po kilku latach pozwoliła jej poprowadzić salon w Brześciu. Sama przeniosła się do Białegostoku, gdzie założyła oddział „Bronisławy”. W Białymstoku poznała Isaaca Notes, którego później poślubiła. Ojciec Isaaca prowadził drukarnię w Białymstoku. Na początku wojny urodziły im się dwie dziewczynki. Ojciec mojej mamy był chory na raka i nie odnosił sukcesów w biznesie, więc salony „Bronisława” były głównym źródłem utrzymania rodziny Jelinów w latach przedwojennych.

Po tym, jak w 1940 roku mój ojciec, Chaim Pytkowsky, poprosił Rachell Jelin, aby została jego żoną, przyjechała z Brześcia do Białegostoku, aby wraz z Branche i jej rodziną rozważyć ofertę. Chaim zadzwonił do niej i okazał się być bardzo przekonujący. I dobrze, że tak się stało.

W ciągu ostatnich lat szukałem wszędzie jakiegoś znaku Branche i „Bronisławy”. Przejrzałem dwa grube tomy Polskiego Katalogu Biznesu (w języku polskim, którego nie znam) oraz rejestry podatników prowadzących działalność gospodarczą. Nic. W końcu jednak udało mi się coś znaleźć. Dowiedziałem się, że niektóre gazety w języku jidysz publikowane w Polsce zostały zeskanowane i znalazły się w Internecie. Więc kliknąłem na jedną z tych wydawanych w Białegostoku, wybrałem rok 1937, ponieważ wydawało się, że to dobry rok na rozpoczęcie poszukiwań. Postanowiłem zacząć od edycji 3 stycznia i stamtąd ruszyć dalej. W tym wydaniu pojawiła się reklama „Bronisławy”. Pierwsza gazeta, którą obejrzałem. Reklama pojawiła się także w wielu kolejnych wydaniach.

Więc oto jest. Samo posiadanie tego małego strzępka jej istnienia ma dla mnie duże znaczenie. Mam kilka dokumentów potwierdzających istnienie salonu „Bronisława”, firmy prowadzonej przez siostrę mojej matki, Branche, która utrzymywała rodzinę Jelin w przedwojennych latach. Moje poszukiwania dowodów życia i śmierci rodzin Jelin i Pytkowskich przed i podczas Zagłady były powolne i trudne, ale moja wytrwałość się opłaciła.

Mark Pitt (urodzony Pytkowsky)

Marzec 2021

Zichron Yaakov, Izrael