Sokoły Koordynatorem miejscowości jest: Henryk Pogorzelski

Szkice wizerunków siedmiu ofiar morderstwa

Inżynier Dawid Żołtyurodził się w 1909 r. W młodości odebrał wychowanie religijne w domu. Mając 18lat rozpoczął świecką edukację. Uczył się intensywnie przez dwa lata i udało musię uzyskać świadectwo dojrzałości. Kontynuował naukę w szkole prawniczej wWilnie przez rok, ale potem pociągnęły go studia techniczne. Uczył siępoczątkowo w Politechnice Gdańskiej, a stamtąd przeniósł się na PolitechnikęWarszawską, gdzie ukończył studia inżynierskie z wynikiem celującym.

Dawid biegle władałjęzykiem polskim i niemieckim. Był elokwentnym mówcą, a jego przemówieniahipnotyzowały słuchaczy, zarówno Żydów, jak i chrześcijan. Był serdecznym Żydemi wierzył, że wkrótce nastąpi całkowite odkupienie narodu żydowskiego. Dawidbył zwolennikiem doktryny Żabotyńskiego, że państwo żydowskie powstanie po obubrzegach Jordanu. W życiu prywatnym odznaczał się skromnością i łagodnością.Nieraz rezygnował ze spraw osobistych i oddawał się całą duszą dla dobrawspólnoty.

W pierwszychmiesiącach po wyzwoleniu z hitlerowskiego piekła Dawid Żółty został duchowymprzywódcą ostatniej gminy żydowskiej w Sokołach. Żydzi zwracali się do niego zeswoimi troskami oraz problemami i prosili go o radę lub rekomendację, a onwszystkim pomagał nie tylko radą, ale i działaniem, a nie raz ratował ludzi zich kłopotów. Jego wyjątkowe oddanie staruszce matce było cudowne. Przebywającw bunkrze z matką przez 22 miesiące, dbał o to, by nie zbezcześcić szabatu inie jeść potraw niekoszernych, mimo że nie był pobożny i nie przestrzegałprzykazań. Robił to z szacunku dla swojej pobożnej matki i spokojnie znosiłbrak jedzenia, zadowalając się odrobiną.

Po wyzwoleniu Dawidowizaproponowano pracę inżyniera, ale nie przyjął jej, by nie zostawiać matkisamej, zdanej na życzliwość obcych.

Dawid z gorycząmówił o naszych żydowskich braciach; tych, którzy szybko zapomnieli, co sięstało z narodem żydowskim i martwili się tylko o siebie. Jego zdaniem i zgodnieze zdrowym rozsądkiem, jedynym, największym pragnieniem każdego Żyda, którypozostał przy życiu, powinna być emigracja do Ziemi Izraela i zamieszkanie tamwśród jej mieszkańców, jej budowniczych, ponieważ nie mamy przyszłości naziemiach Europy, czy nawet w Ameryce, a gorzka, tragiczna lekcja ostatnich latnam wystarczy.

Nie spełniły sięmarzenia Dawida. Jego czysta krew została przelana i umarł przedwcześnie. Niechbędzie błogosławiona jego pamięć!

Chaim Tuwia Litwak,ojciec dwóch zamordowanych synów – Szamaja i Szajkele, był słusznie uważany zaszczęśliwszego niż ktokolwiek inny spośród ocalałych w Sokołach. Cała jegorodzina pozostała przy życiu i wróciła do Sokół. Wśród swoich dzieci miałtrzech wysokich synów i jedną córkę. Dwóch jego synów padło ofiarąbestialskiego mordu w domu Mordechaja Suraskiego, a potem jego trzeci syn Jaakow(Jankiel) został zamordowany przez polskiego żołnierza w Białymstoku.

Shamaj Litwak miał19 lat, kiedy zmarł. Ukończył szkołę powszechną, otrzymał także wykształceniereligijne. Był uroczym chłopcem, zdolnym do wszelkiego rodzaju prac i chętniepomagał innym. Miał logiczne podejście do każdej sprawy. Jego ojciec, Chaim Tuwia,nie zrobił nic bez konsultacji z synem Szamajem.

Jankiel Litwak miał15 lat, kiedy został zamordowany w Białymstoku.

Szajke Litwak miał 13 lat kiedy został tragiczniezamordowany, ofiara okrutnego morderstwa.

Szejna Olszak miała 22 lata, kiedy padła z rąk morderców. Zzawodu była krawcową. Umiała robić piękne hafty i robótki ręczne. Była„niewiastą mężną” w sprawach handlowych, a swoje sprawy prowadziłainteligentnie. Szejna ożeniła się z chłopcem z Zarąb Kościelnych, Zeewem WelwelemOlszakiem (z którym ukrywała się w leśnych bunkrach). Była energiczną kobietą idobrą gospodynią domową. Nie była przyzwyczajona do siedzenia i nic nierobienia; zawsze była czymś zajęta. Była szczególnie znana z przyjmowaniagości. Zaprosiła przebywających w szpitalu żydowskich żołnierzy na obiad ipoczuła się obrażona, gdy zaproponowali zapłatę za jej niezwykły wydatek. 

Kilka tygodni przed morderstwem w domu Suraskiego, Szejnieudało się wydostać swoją czteroletnią krewną Tulkale z rąk chrześcijan.Dziewczynka została osierocona z obojga rodziców, którzy zostali zamordowaniprzez Niemców w lesie podczas poszukiwań Żydów. Dobroduszna chrześcijankaznalazła dziewczynkę i zabrała ją do domu, a z czasem adoptowała ją jako córkę.Po wyzwoleniu Żydzi z Sokół dowiedzieli się o tym i próbowali wszelkimisposobami odzyskać sierotę. Chrześcijanka nie była gotowa oddać dziewczynki, doktórej się przywiązała. W końcu dziewczyna wróciła do swoich korzeni i Szejnaopiekował się nią z wielkim poświęceniem. Los ich dopełnił się i obie stały sięofiarami tego samego dnia.

 Tulka, 4-letnia sierota, była wesołą i słodkądziewczynką. Lgnęła z miłością do każdej osoby, która wzięła ją w ramiona, abyją rozpieszczać i bawić się z nią. Napełniała radością każde żydowskie serce iwszyscy znajdowali w niej pocieszenie. Piękna mała dziewczynka, niewinnażadnego grzechu, prawdziwy aniołek, leżała martwa z otwartymi oczami. Jej oczywyrażały głęboki protest przeciwko bestialskim mordercom.

Basia Weinstein, lat 20, urodziła się w Święcianach wrodzinie zamożnych rodziców. Z zawodu była księgową. Basia przeszła przezwszystkie siedem etapów piekła. Była, podobnie jak reszta Żydów, w ciągłymniebezpieczeństwie śmierci, znosiła głód i cierpienia, aż po wyzwoleniu trafiłado Sokół, gdzie wierzyła, że ​​znajdzie bezpieczne schronienie wśród innychŻydów. Los był dla niej okrutny i spotkała ją tragiczna śmierć.

Dawid Kostrzewski (syn kapelusznika Icze) miał 28 lat, kiedyzostał zamordowany. Był utalentowanym młodym człowiekiem i energicznym w swojejpracy. Spełnił swój obowiązek żołnierza Wojska Polskiego. Przed wojną ożeniłsię z Kabulą Białostocką, córką krawca Nachuma. Unosił się między życiem a śmierciąprzez 27 miesięcy. Był w obozach zagłady na Majdanku i w Oświęcimiu.Trzykrotnie wysyłany był do komór gazowych i tylko cudem ratował się odśmierci.

Po wszystkich tułaczkach w końcu doczekał się zaszczytubezpiecznego powrotu do Sokół, gdzie padł ofiarą kuli polskiego faszysty.

Ostatni uchodźcy opuszczają Sokoły – na stałe

Po straszliwych mordach do Sokół przybyli przedstawicieleKomitetu Gminy Białostockiej i postanowiono, że ostatnie miejscowe siedliskożydowskie musi się zlikwidować. Życie w małych polskich miasteczkach zawszejest zagrożone, a śmierć czai się za każdym rogiem. Najwyraźniej bandy Polakównie były usatysfakcjonowane tym, co wcześniej zrobił Hitler, i dążyły do​​zniszczenia wszelkich pozostałości żydowskiego przetrwania za wszelką cenę.