posłuchaj

Strona wykorzystuje COOKIES w celach statystycznych, bezpieczeństwa oraz prawidłowego działania serwisu.
Jeśli nie wyrażasz na to zgody, wyłącz obsługę cookies w ustawieniach Twojej przeglądarki.

Zgadzam się Więcej informacji

Miejsca

Habima teatr
1912-1914/1917
Habima –  (hebr. ha-bima = scena), pierwszy zawodowy teatr żydowski, grający po hebrajsku, założony 1912 w Białymstoku przy ""Palace-Teatrze" Jego początki wiążą się z działalnością objazdowego zespołu Dawida Nachuma Cemacha i Menachema Gnessina. W 1913 roku trupa gościła w Wiedniu, gdzie na XI Kongresie Syjonistycznym wystawiła sztukę Osipa Dymowa „Szma Isroel”. I Wojna Światowa położyła kres działalności Habimy w Białymstoku. W 1917 roku Cemach reaktywował teatr w Moskwie. Działał on początkowo jako półprofesjonalna scena przy Moskiewskim Teatrze Artystycznym (MChAT), korzystając z pomocy Konstantina Stanisławskiego. Znalazło się w nim kilku aktorów z białostockiej trupy. Jewgienij Wachtangow - sławny reżyser rosyjski –  nie znając języka hebrajskiego, wyreżyserował dlań legendarne spektakle Dybuka Szymona An-Skiego i Golema Halpera Leiwika. Habima występowała z sukcesami w ZSRR, a także  – gościnnie – w Europie (w tym w Polsce) i USA. Trupa osiadła w 1931 r. ma stałe w Tel Awiwie, a w 1958 r. przyznano jej status izraelskiej sceny narodowej.


Moskwa 1918. Publiczność przy pierwszym występie Habimy.

Teatr Habima  w Moskwie. Strona z nieznanego rosyjskiego dziennika, ukazująca fotografie (od góry, od lewej do prawej) Menaḥema Gnessina, Davida Vardiego, Mosze Halevi, Eliyahu Vinyara, Nahuma Tsemaka i (na dole) Miriam Elias.

Afisz z występów w Niemczech w 1928 r.
Fotografie z Jüdisches Lexikon. (1928) D - H

W dwudziestoleciu międzywojennym Habima odwiedziła Polskę trzykrotnie: w 1926 jako Moskiewski Teatr Habima „po drodze z Moskwy w nieznane" (Katarzyna Leżańska), w 1930 jako Teatr Hebrajski z Palestyny, w 1938 jako Palestyński Teatr Narodowy.

Reklama występu Habimy w Białymstoku (1926)


HABIMA W BIAŁYMSTOKU (recenzja z lokalnej gazety)


״Habima, co znaczy podobno „Scena“, jest to teatr hebrajski, {założony w Moskwie przez Nauma Cemacha) który przybył dnia 24 kwietnia [1926 r. – K.G.] do Białegostoku i rozpoczął swe występy gościnne w sali .,Palace" ,,Dybukiem״ An-skiego. ״Habima“ –  jest to w istocie teatr tak wysokiej kiesy, ze należy o nim mówić z podziwem. ״Habima“ stoi na zupełnie nowoczesnej wyżynie i stosuje u siebie wszystkie nowoczesne zdobycze reżyserskie i dekoracyjne. Reżyser ,,Habimy“ w metodzie niczym się nie różni od znakomitego reżysera Stanisławskiego, do tego stopnia, że ten hebrajski teatr można by nazwać ,,sekcją hebrajską“ moskiewskiego teatru Stanisławskiego. Podobieństwo aż do złudzenia polega na tym, że gra oparta jest na zespole, a realizm wycyzelowany w najdrobniejszym szczególe pracą żmudną i jubilerską. Jest to w istocie świetne, zdumiewa precyzją, lecz raczej budzi tylko podziw, niż wzrusza; jest coś bezdusznego w tym popisie sprawności i nadzwyczajnej tresury reżysera,: który twardo postanowił, że nikt z obecnych na scenie me może mieć ani sekundy niemej i bezczynnej, lecz musi w jakikolwiek, choćby ledwie widoczny sposób zaznaczyć swoją obecność w gromadzie. I tu widoczna jest jednak różnica pomiędzy mistrzem Stanisławskim, a jego uczniami; pojętni, bystrzy, inteligentni naśladowcy umieli podpatrzeć wszystko, całą zdumiewającą sprawność doskonałej maszyny, lecz ducha tego, który powoduje ruch, przejąć nie zdołali. Udowodnić się tego nie da, to się tylko odczuwa; podziwia się mózg, me czuje się głębokiego wzruszenia; na scenie jakby nie było serca i duszy. Chcąc być całkowicie bezstronnym, muszę zaznaczyć, że wrażenie to stąd może pochodzić, że odgrodzeni jesteśmy od sceny nieznajomością języka. ״Habima“, jakby chcąc się popisać, że zdołał wchłonąć w siebie wszystkie zdobycze teatru, pokazawszy w akcie pierwszym ,,Dybuka“ skończona formę realizmu, w drugim akcie przeniósł się na metodę stylizacji i tych samych ludzi, do niedawna do zbytku realnych, wprowadził w krąg stylizowanej tragiczne) groteski. Wykombinowany, wypracowany i wyszlifowany realizm pierwszego aktu jest tylko sztuczką, wystylizowany akt drugi, zupełnie widmowy, z doskonałą aktorką w środku tego dantejskiego kręgu, jest już sztuką. Egzotyczne przedstawienia ״Habimy“ są ze wszech miar ciekawe; najciekawsze zaś może jest wsłuchiwanie się w sędziwy język hebrajski. Dekoracje pospolicie uproszczone, kostiumy, w większości malowane, doskonałe. ״Habima‘־ pozostawiła u nas po sobie niezatarte wrażenie"






Opracował: Głębocki K, źródła:
Habima [w:] Jüdisches Lexikon : ein enzyklopädisches Handbuch des jüdischen Wissens in vier Bänden / begr. von Georg Herlitz ... u. unter red. Mithilfe von Ismar Elbogen, (1928) D - H.

1926 Prożektor

2018-03-16 10:14:08