Ludzie

Eddie Rosner, a właściwie Adolf Rosner (Adi, Edi, Eddi, Adolph Ignatievich Rosner) – trębacz jazzowy i kompozytor pochodzenia żydowskiego.
Urodził się w Berlinie w jako syn żydowskiego imigranta z Polski.
W wieku 6 lat rozpoczął naukę w Berlińskim Konserwatorium Muzycznym kształcącym w kierunku muzyki klasycznej, ale wieku 15 lat zafascynował się jazzem, z którego powodu porzucił skrzypce na rzecz trąbki. W latach 20-tych XX w. przyjął pseudonim artystyczny „Eddie” i rozpoczął karierę muzyczną w berlińskiej orkiestrze Marka Webera wraz z innymi polskimi muzykami, a następnie w orkiestrze "Syncopators" która koncertowała w całej Europie oraz grała na pokładzie transatlantyku „New York” kursującym między Hamburgiem i USA.
Eddie Rosner stworzył oryginalną fuzję muzyki klasycznej i jazzu, w grze na trąbce osiągnął perfekcję, potrafił grać na 2 trąbkach naraz. Był nazywany „Białym Louisem Armstrongiem” jako najlepszy europejski trębacz jazzowy lat 30-tych XX wieku.
W 1933 r. po dojściu nazistów do władzy w Niemczech, przeprowadził się do Warszawy, gdzie z właściwą sobie energią, zabrał się do tworzenia własnego zespołu. Jego jazzowy big-band, złożony w większości z muzyków żydowskich, zadebiutował w Krakowie, w kawiarni Cyganeria. Za jego sprawą nasza publiczność mogła poznać prawdziwy, amerykański jazz, o który w tamtych latach w Polsce nie było łatwo.
Wkrótce Adi przeniósł się do Warszawy, gdzie grał w lokalach Esplanada i Palais de Danse. Przychodziła na te występy śmietanka ówczesnej stolicy, stałym bywalcem był m.in. Władysław Szpilman. Zespół Rosnera zadziwiał perfekcją techniczną i polotem.
Po wybuchu II wojny światowej Edi uciekł przed hitlerowcami do Białegostoku, będącego pod okupacją sowiecką. Już w 1939 Rosner założył tu big band „Belostok Jazz”, z którym w ciągu kolejnych 2 lat koncertował w całym ZSRR włącznie z Moskwą. Osiągnął tam wielki sukces, włącznie z aprobatą Stalina, co doprowadziło do tego że stał się założycielem i liderem Państwowej Radzieckiej Orkiestry Jazzowej. Jednak wkrótce po zakończeniu II wojny światowej obcokrajowcy i Żydzi przebywający na terenie ZSRR stracili zaufanie Stalina, i Rosner, jak wielu innych, w 1946 r. został aresztowany przez KGB i zesłany do gułagu, gdzie grał muzykę dla współwięźniów. Z gułagu został zwolniony dopiero rok po śmierci Stalina dopiero w 1954 r.
W połowie lat 50-tych XX w. stworzył nowy big-band jazzowy z którym koncertował w całym ZSRR i zyskał dużą popularność wśród miłośników jazzu, ale państwowe radzieckie media miały urzędowy nakaz bojkotu jego muzyki.
W latach 1950 piosenka Cicha woda (refren: Cicha woda, brzegi rwie...) wykonywana przez Zbigniewa Kurtycza na melodię skomponowaną przez Rosnera była jedną z najpopularniejszych w Polsce.
Rosner podczas swojej kariery muzycznej wydał wiele płyt gramofonowych, w Europie, USA i ZSRR. W 1988 jego nagrania rosyjskie zostały wydane w serii "Melodiya Soviet Anthology of Jazz". W 1992 roku zorganizowano w Moskwie koncert, opracowany na podstawie muzyki z 78 obrotowych płyt szelakowych.

Na początku lat 70-tych XX w. Rosner podupadł na zdrowiu i powrócił do swojego rodzinnego Berlina, gdzie zmarł w 1976 r.
Biograficzny film o Eddim Rosnerze „Le Jazzmen Du Goulag” (Jazzman z gułagu) w 1999 r.  otrzymał Nagrodę Emmy.

Przeczytaj biografię E. Rosnera.

Przeczytaj obszerną biografię E. Rosnera w brytyjskiej Wikipedii.

Posłuchaj muzyki E. Rosnera.